Franciszek Hieronim Staff urodził się 5 sierpnia 1885 r. we Lwowie. Był synem cukiernika Franciszka Cyryla Staffa i Leopoldyny z Fuhrerrów. Miał liczne rodzeństwo (dziewięcioro). Jednym z jego braci był znany poeta, Leopold Staff. W 1904 r. ukończył V Gimnazjum we Lwowie. Poziom szkolnictwa średniego w tym mieście sprzyjał rozwojowi szerokich horyzontów myślowych u młodzieży i dzięki temu Franciszek Staff zdobył nie tylko szeroką wiedzę, ale również ugruntował swoje poglądy moralno-etyczne i postawę patriotyczną. Naukę kontynuował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie studiował nauki przyrodnicze pod kierunkiem wielu znanych profesorów, spośród których wymienić należy Józefa Nussbauma-Hilarowicza i Benedykta Dybowskiego. Doktoryzował się w 1909 r. na Uniwersytecie Wiedeńskim. Tytuł naukowy uzyskał na podstawie dysertacji z dziedziny embriologii. Studia specjalistyczne w zakresie ichtiologii, biologii morza i rybactwa śródlądowego kontynuował w Morskiej Stacji Zoologicznej w Trieście i w Królewskiej Bawarskiej Biologicznej Stacji Rybactwa w Monachium. Zdobył gruntowne wykształcenie w zakresie chorób ryb, a także poznał najnowsze ustawodawstwo rybackie. Następnie pracował w Królewsko Pruskim Instytucie Rybactwa Śródlądowego pod Berlinem, gdzie zapoznał się z odkryciami dotyczącymi odżywiania się ryb i problemami związanymi z zanieczyszczeniem wód. Po powrocie do Polski w 1911 r. wykładał biologię i hodowle ryb na Studium Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jednocześnie pełnił obowiązki kierownika Krajowego Towarzystwa Rybackiego w Krakowie oraz redaktora fachowego czasopisma rybackiego “Okólnik Rybacki”. Redagował też “Wiadomości Rybackie”, dodatek “Gazety Rolniczej”. Zaprojektował i zorganizował budowę pierwszej w Polsce Biologicznej Stacji Doświadczalnej Rybackiej w Rudzie Malenieckiej. Od 1912 r. był jej kierownikiem. Do wybuchu I wojny światowej opublikował ponad 20 prac dotyczących anatomii i fizjologii ryb (rola linii bocznej, zniekształcenia przewodu pokarmowego, mechanika ruchu), chorób ryb (ospa karpi, epidemiczne śnięcie narybku, zakaźne zapalenie torebek łuskowych, badanie ryb), gospodarki rybnej oraz problematyki hydrochemicznej. W swoich publikacjach poruszał tematy istotne dla rybaków praktyków. Spowodowało to ogromnych wzrost popularności “Okólnika Rybackiego”, który został uznany za oficjalne pismo rybackie we wszystkich trzech zaborach. W lutym 1915 r. na skutek działań wojennych przeniósł się do Warszawy, gdzie w laboratorium zoologicznym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego pracował na histologią i patologią nowotworów u ryb. W czerwcu tego roku jako obywatel austriacki został wysiedlony w głąb Rosji, do Saratowa. Działał tam wśród polskich wychodźców – z ramienia Centralnego Komitetu Obywatelskiego zorganizował 20 szkół dla ludności polskiej oraz kilkadziesiąt warsztatów rzemieślniczych. Nawiązał też współpracę z tamtejszą Biologiczną Stacją Nadwołżańską. W 1918 r., po zakończeniu wojny, wrócił do Polski. Zorganizował przy Centralnym Towarzystwie Rolniczym Wydział Rybacki i został jego kierownikiem. Na prośbę ministerstwa rolnictwa opracował program organizacji rybactwa w Polsce. W październiku tego samego roku objął stałą docenturę rybactwa w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Dzięki jego inicjatywie powstała pierwsza w Polsce rybacka placówka naukowo-dydaktyczna na poziomie akademickim. Jako ochotnik wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej w 1920 r. W listopadzie tego samego roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1928 r. – profesorem zwyczajnym. Od 1920 r. pracował jako docent na Wydziale Inżynierii Wodnej Politechniki Warszawskiej. W latach 1921/22, 1926/27 i 1927/28 pełnił funkcję dziekana Wydziału Rolniczego SGGW. Zreorganizował program studiów i wprowadził specjalizację wraz z obowiązkowymi pracami dyplomowymi. Zorganizował Związek Selekcji i Hodowli Karpia Rasy Polskiej oraz wyznaczył jego program badawczy, który realizowano w 12 wybranych gospodarstwach stawowych. Była to pierwsza na świecie akcja selekcyjna w zakresie rybactwa prowadzona jednolitymi metodami. Reaktywował też działalność Biologicznej Stacji Doświadczalnej Rybackiej w Rudzie Malenieckiej. Kiedy w 1922 r. powstało Polskie Towarzystwo Zootechniczne, wśród założycieli nie zabrakło profesora Staffa. Był jego prezesem w najtrudniejszym okresie wojny i okupacji hitlerowskiej, a także w czasie odbudowy kraju po wojnie. W 1924 r. został członkiem korespondentem Akademii Nauk Technicznych w Warszawie. W tym samym roku odrzucił propozycję objęcia stanowiska profesora zwyczajnego ichtiobiologii i rybactwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. W okresie 1925-26 jako stypendysta Instytutu Rockefelera odbył staże naukowe w USA, Norwegii, Anglii, Szkocji, Francji i Danii. Poznał najnowsze metody organizacji placówek naukowych i metody prowadzenia przez nie badań, a także organizację gospodarki rybackiej. W latach 1925-39 wydawał “Rocznik Ichtiobiologii”, a w 1928 r. wznowił wydawanie “Przeglądu Rybackiego” i został jego redaktorem. Powołany na konsultanta i delegata ds. rybactwa Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych opracował uchwaloną przez Sejm w 1932 r. “Ustawę o rybołówstwie”. Czuwał nad wprowadzeniem jej w życie, zorganizował zarząd państwowych gospodarstw rybackich i opracował program badań wód otwartych pojezierza augustowsko-suwalskiego oraz zagospodarowania rybnego jezior. Jego prace badawcze koncentrowały się na zagadnieniach zwalczania chorób ryb (choroba nozdrzy, ospa karpia, posocznica) i ich pasożytów oraz na metodach intensyfikacji produkcji stawowej. Reprezentował polskie rybactwo na wielu zjazdach, kongresach i konferencjach. W czasie okupacji przebywał w Warszawie. Zlikwidowanie przez okupantów szkolnictwa wyższego spowodowało przerwanie pracy SGGW. W listopadzie 1940 r. Staff uruchomił dwuletnie liceum rybackie pod nazwą “Prywatna Szkoła Rybacka II stopnia dr Franciszka Staffa”. Organizowano tam tajne kursy SGGW oraz Gimnazjum i Liceum Warszawskiego Towarzystwa im. Zamojskiego, a także konspiracyjnej podchorążówki saperów. Kontynuował też swoja działalność w Związku Organizacji Rybackich. Pod egida Związku zorganizował jednoroczną szkołę rybacką w Tatrze (pow. Rawa Mazowiecka) i przez cztery i pół roku wydawał podręczniki na poziomie akademickim – była to duża pomoc dla młodzieży w zasadzie pozbawionej możliwości korzystania z podręczników. Chętnie też nabywali je rybacy w terenie. Po Powstaniu Warszawskim krótko przebywał w Krakowie, później wrócił do Warszawy. Pod jego kierunkiem SGGW, jako pierwsza uczelnia w Warszawie, wznowiła swoją działalność. W latach 1945-47 był jej pierwszym powojennym rektorem. Objął też kierownictwo Katedry Ichtiobiologii i Rybactwa na Wydziale Rolnym. Stworzył doświadczalne zaplecze naukowe SGGW w gospodarstwach stawowych w Jastrzębcu, Sinołęce i Łąkach Jaktorowskich, a także Stację Jeziorową w Giżycku. We współpracy z adiunktem Katedry Rybactwa SGGW, Kazimierzem Passowiczem, zabezpieczył inwentarz naukowy i bibliotekę pracowni rybackiej Państwowego Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego (PINGW) w Bydgoszczy, a następnie opracował plan organizacji i program badań Wydziału Rybackiego PINGW. Bezpośrednio po wojnie zainicjował opracowanie serii zeszytów “Gospodarstwo Wiejskie na Ziemiach Odzyskanych”, współdziałał przy wznowieniu “Przeglądu Rybackiego” oraz “Archiwum Hydrologii i Rybactwa”. Był inicjatorem powstania Studium Pedagogicznego SGGW oraz Studium Rybackiego. W 1951 r. pierwsze z nich zostało zamknięte, a drugie przeniesiono do WSR w Olsztynie. Równocześnie zakres prac katedry prowadzonej przez prof. Staffa oraz jej personel został ograniczony. W nowych ramach organizacyjnych profesor rozwijał w dalszym ciągu dydaktykę, a także badania naukowe w zakresie gospodarki stawowej. Zaowocowały one znacznym postępem wiedzy rozwiązując szereg niezmiernie ważnych dla praktyki zagadnień. Za zasługi powojenne Prof. F. Staff odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi, Orderem Sztandaru Pracy II klasy i Medalem 10-lecia PRL. Otrzymał tytuł doktora honoris causa WSR w Olsztynie. Za długoletnie przewodniczenie Komisji Dydaktyczno-Wychowawczej Związku Nauczycielstwa Polskiego przy SGGW przyznano mu Złotą Odznakę ZNP. Po 50 latach pracy zawodowej i 42 latach kierowania Katedrą Rybactwa SGGW, w 1960 r. profesor Franciszek Staff przeszedł na emeryturę. Nadal jednak kontynuował rozpoczęte prace badawcze i utrzymywał stały kontakt z Katedrą i licznymi wychowankami. Był przyrodnikiem-humanistą o szerokich horyzontach myślowych. Dobrze znał się na ludziach, oceniając ich bezbłędnie, nie tylko pod względem ich przydatności do zawodu, ale także z punktu widzenia ich postawy etyczno-moralnej. Był gorącym patriotą, człowiekiem o ustalonych zasadach, nie uznającym kompromisów. Dużo wymagał od siebie, dla innych zaś był opiekuńczy i wyrozumiały. Był człowiekiem pogodnym, błyskotliwym i dowcipnym, o dużym poczuciu humoru. Był też świetnym mówcą – jego wykłady, piękne w formie, były chętnie słuchane. Poza sprawami zawodowym, znajdował czas na literaturę i muzykę. Był prawdziwym humanistą i społecznikiem. Zmarł 2 sierpnia 1966 r. w wieku 81 lat.

W. Mierzecka